Во динамичниот финансиски пејзаж на Северна Македонија, пристапот до финансиски средства е клучен за развојот на малите бизниси, земјоделството и подобрувањето на животните услови. Микрокредитна Фондација „Хоризонти“ (МФ „Хоризонти“) се издвојува како значаен играч во овој сектор, нудејќи решенија за оние кои имаат ограничен пристап до традиционалните банкарски услуги. Овој сеопфатен профил има за цел да им обезбеди на потенцијалните зајмувачи, како и на пошироката јавност, детален увид во работењето на МФ „Хоризонти“, нивните производи, услови и пазарна позиција.
Преглед и Позадина на Микрокредитна Фондација „Хоризонти“
Основана во јануари 2000 година како микрокредитен проект на Католичката служба за помош (Catholic Relief Services – CRS) од САД, МФ „Хоризонти“ е локализирана како независна фондација во јуни 2005 година. Фондацијата е регистрирана според Законот за здруженија на граѓани и фондации, функционирајќи како непрофитна организација. Нејзиниот основач и единствен член е Католичката служба за помош, што укажува на силна хуманитарна и развојна мисија.
Основната цел на МФ „Хоризонти“ е да обезбеди мали кредити на микро-претприемачи, земјоделци, сопственици на домови и домаќинства кои тешко пристапуваат до формалното банкарство. Посебен акцент се става на жени, Роми и клиенти со ниски примања, со цел да се поттикне создавањето бизниси, развојот на агробизнисот и подобрувањето на условите за домување. Управувањето со Фондацијата е во рацете на Одбор на директори со седиште во Скопје, додека секојдневните операции ги води Извршен директор, поддржан од раководители на секторите за кредити, ризик, финансии и ИТ.
Кредитни Производи и Услуги
МФ „Хоризонти“ нуди разновидни кредитни производи прилагодени на специфичните потреби на својата целна група. Сите кредити се со фиксна каматна стапка, што обезбедува предвидливост во отплатата.
- Микробизнис кредити: Наменети за поддршка на малите бизниси, овие кредити се движат од 15.000 до 450.000 МКД (приближно 260 до 7.800 УСД). Рокот на отплата е од 6 до 84 месеци. Точната каматна стапка и провизиите се одредуваат поединечно за секој случај, а како обезбедување често се бара гарант и меница.
- Земјоделски кредити: Со цел да се поттикне развојот на земјоделскиот сектор, достапни се кредити од 30.000 до 900.000 МКД (приближно 520 до 15.600 УСД) со рок на отплата од 6 до 84 месеци. Условите за камата и провизиите се слични на микробизнис кредитите, со можност за користење земјиште или опрема како дополнително обезбедување.
- Станбени кредити („Домус“): Овие кредити, со износ од 100.000 до 300.000 МКД (приближно 1.740 до 5.220 УСД), се наменети за подобрување на условите за домување. Рокот на отплата е од 24 до 60 месеци. Каматната стапка е 11.00% годишно, опаѓачка, со ефективна стапка на вкупни трошоци (ЕСТВ) од 20.14% до 23.52%. Како и кај другите кредити, се применуваат провизии за одобрување и управување, но без физичко обезбедување, туку со следење на користењето на средствата.
- Инстант кредити: За брзи потреби, МФ „Хоризонти“ нуди инстант кредити од 30.000 до 60.000 МКД (приближно 520 до 1.040 УСД) со рок на отплата од 6 до 18 месеци. Каматната стапка е 11.00% годишно, фиксна. Овие кредити се необезбедени или со меница.
Важно е да се напомене дека МФ „Хоризонти“ применува фиксни каматни стапки по кредит, а точните бројки за микробизнис и земјоделските производи се даваат при апликација. Провизиите за одобрување и управување се процент од главнината на кредитот.
Процес на Апликација и Барања
Процесот на аплицирање за кредит кај МФ „Хоризонти“ е дизајниран да биде достапен, иако бара лична интеракција за комплетирање на документацијата.
Канали за Апликација:
- Осум филијали низ државата: Клиентите можат да ги посетат филијалите по претходен договор.
- Онлајн формулари за барање: На веб-страницата на Фондацијата може да се пополни формулар за првично барање, но целосна апликација бара посета на филијала.
Барања и Процес на Одобрување:
- Идентификација: Важечки пасош или лична карта; доказ за живеалиште.
- Доказ за приход/намена: Документација за приход или доказ за намената на кредитот (на пр., бизнис план, предмер за домување).
- Проценка на кредитоспособност: Заедничка проценка се прави помеѓу клиентот и кредитниот референт, кој помага во одредувањето на износот и рокот на отплата. Се земаат предвид квалитативни фактори како одржливост на бизнисот и специфична намена, покрај интерниот модел за бодување.
Испорака и Наплата:
- Начини на исплата: Средствата најчесто се исплаќаат со банкарски трансфер на денарска сметка на клиентот. За помали („Инстант“) кредити, можна е и исплата во готовина преку филијалите.
- Наплата и опоравување: За клиентите со плата, постојат договори за автоматска административна забрана. Се испраќаат потсетници преку СМС. За задоцнети плаќања се наплатува затезна камата согласно Законот за облигациони односи, а неплаќањето се пријавува во Македонското кредитно биро. Правното извршување се врши преку меница и гаранции од гарантите.
Мобилна Апликација, Регулатива и Пазарна Позиција
Технологија и Досег:
МФ „Хоризонти“ ја користи технологијата за да го подобри корисничкото искуство. Нивната мобилна апликација за Android (со над 1.000 инсталации) нуди функции како преглед на состојбата на кредитот, потсетници за рати, локатор на филијали и можност за прикачување документи. Засега нема јавни оценки за апликацијата, а статусот на iOS верзијата не е потврден.
Веб-страницата на Фондацијата е достапна на македонски и англиски јазик, детално ги претставува производите, филијалите и нуди термини за преземање. Поддршка е достапна преку е-пошта ([email protected]) и телефонска линија. Со главно седиште во Скопје и осум регионални филијали, МФ „Хоризонти“ опслужува клиенти низ целата држава, поддржувајќи над 10.000 клиенти од своето основање, со силен фокус на жени (над 50%) и Роми (над 20%).
Регулаторен Статус и Усогласеност:
МФ „Хоризонти“ е регистрирана под Министерството за правда и е надгледувана од Народната банка на Северна Македонија како небанкарска финансиска институција. Фондацијата строго се придржува до Законот за кредитни институции и Законот за заштита на лични податоци, и секоја година објавува ревидирани финансиски извештаи. Се применуваат мерки за заштита на потрошувачите, вклучувајќи транспарентни информативни листови за трошоците, договори со фиксна стапка и заедничка проценка за спречување на прекумерно задолжување. До денес, нема познати регулаторни казни или прекршувања.
Пазарна Позиција и Конкуренција:
На пазарот на микрофинансии во Северна Македонија, МФ „Хоризонти“ се соочува со конкуренција од институции како Штедилница „Можности“, Фондот за рурален развој и микро-кредитните оддели на комерцијалните банки. Сепак, Фондацијата се диференцира преку својата специјализација во микрофинансирање за домување, често нудејќи технички совети за изградба преку партнерство со Хабитат. Фондацијата покажува одржлив раст, со зголемување на кредитното портфолио од 450 милиони МКД во 2020 година на 549 милиони МКД во 2022 година, и акумулирана добивка која се искачи од 92 милиони МКД во 2019 година на 168 милиони МКД во 2022 година. Ова укажува на здрава и одржлива траекторија. МФ „Хоризонти“ има силни партнерства, вклучувајќи финансирање од Банката за развој при Советот на Европа (CEB) и имплементација на софтвер за микрофинансирање (Aspekt Microfinance Software) за рационализирање на операциите.
Искуство на Клиентите и Практични Совети за Потенцијални Зајмувачи
Искуството на клиентите е клучен показател за успешноста на една финансиска институција. Иако има ограничени јавни оценки за мобилната апликација, студиите за влијание на CEB известуваат за високо задоволство кај клиентите. Еден пример е приказната на Фикрија, претприемач од ромска заедница, која започнала бизнис со облека со кредит од 250 евра во 2001 година, а денес остварува годишен нето приход од 10.800 евра, благодарение на повеќе кредити од МФ „Хоризонти“. Вообичаени забележани доцнења вклучуваат редици во филијалите за време на шпицот и спорови околу задоцнети такси, кои најчесто се решаваат преку медијација во филијалите.
Практични Совети за Потенцијални Зајмувачи:
Доколку размислувате за кредит од МФ „Хоризонти“, земете ги предвид следниве совети:
- Внимателно проучете ги условите: Иако каматните стапки се фиксни, важно е целосно да ги разберете сите провизии, рокови на отплата и услови за обезбедување. Не двоумете се да поставите прашања.
- Споредете ги понудите: Иако МФ „Хоризонти“ нуди специјализирани производи, секогаш е добро да се споредат условите со други микрофинансиски институции или банки, особено ако ги исполнувате нивните критериуми.
- Бидете транспарентни: При процесот на апликација, обезбедете точни и целосни информации за вашите приходи и намерата за користење на кредитот. Ова ќе помогне во побрза и попрецизна проценка на вашата кредитоспособност.
- Планирајте ја отплатата: Уверете се дека вашиот буџет може да ги поддржи месечните рати. Избегнувајте прекумерно задолжување.
- Искористете ја поддршката: МФ „Хоризонти“ има кредитни референти кои можат да ви помогнат. Искористете ја нивната експертиза, особено за микробизнис и земјоделски кредити, каде што може да се дискутираат детали за вашиот бизнис план.
- Следете ги потсетниците: Користете ја мобилната апликација или други канали за да ги следите роковите за плаќање и да избегнете задоцнети такси.
Микрокредитна Фондација „Хоризонти“ претставува важен столб во финансиската инклузија во Северна Македонија. Со својата посветеност на недоволно опслужените заедници и палетата на приспособени кредитни производи, таа им овозможува на многумина да ги остварат своите економски и социјални цели. За оние кои бараат финансиска поддршка надвор од традиционалниот банкарски сектор, „Хоризонти“ нуди солидна и регулирана опција.
